زبان گیلکی
مرداب آبکنار
گیلکی-محلی
درباره وبلاگ


دوستان عزیز قدمتان روی چشم .زندگی شما مانند گلهای نیلوفر مرداب زیبا وبا طراوت باشد.با ارسال مطالب وعکس مرا درپربارنمودن وبلاک یاری نمایید.
آخرین مطالب
پنج شنبه 23 آذر 1391برچسب:زبان گیلکی, :: 15:1 :: نويسنده : محمد سوبری

زبان گیلکی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی و در مجموع زبانهای کاسپین است[]. این خانواده شامل زبانهای تالشی و هرزندی و گورانی و گیلکی و مازندرانی و برخی از زبانهای تاتی و سمنانی می‌باشند[]. از دیدگاه تاریخی این زبانها به زبان پارثی(پهلوی اشکانی) وابستگی دارند. زبان گیلکی، مشتمل بر سه لهجه بیه‌پسی (گیلان غربی)، بیه‌پیشی (گیلان شرقی؛ بیه پیش)، و گالشی می‌باشد. مردم شمال غربی گیلان، به زبانی دیگر از خانواده گویش‌های کناره دریای خزر که زبان تالشی باشد تکلم می‌کنند. این زبان نزدیکی زیادی با زبان مازندرانی داشته و زبان اهالی مناطق غربی استان مازندران نیز گیلکی می‌باشد. گیلکی تنها در ایران رواج دارد و شبکه استانی گیلان بخشی از برنامه‌های تلویزیونی خود را به این زبان اجرا می‌کند.

 

پیشینه

گیلکی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی است. گروه زبانهای کاسپین در خانواده زبانهای ایرانی شامل زبانهای تالشی و گیلکی و طبری می‌باشند. در خانواده زبانهای غربی ایرانی زبانهای دیگری مانند کردی و بلوچی و زبانهای مرکزی (راجی و گلپایگانی و زبان زردشتیان یزدو همچنین زبان سیوندی می‌باشند.

برخی گیلکی را به نام پهلوی خوانده‌اند. حمداله مستوفی قزوینی می‌نویسد: «در گشتاسفی که بخشی‌ست در مجاورت دریای خزر و نزدیک «سالیان»، زبان‌شان به پهلوی به جیلانی (گیلانی) باز بسته‌است. ». مستوفی پهلوی را شبیه و وابسته به گیلکی می‌داند.

آواشناسی زبان گیلکی

زبان گیلکی آواشناسی متفاوتی با فارسی که زبان معیار و رسمی ایران است، دارا می‌باشد. در این زبان آواهایی وجود دارند که در به زبان فارسی نرسیده‌اند. جدول زیر اختلاف در واکه‌های زبان گیلکی با لهجه رشتی آن و فارسی معیار نشان داده شده‌است:

گیلکی

فارسی

نمونه در گیلکی

I

e

ki.tab

E

iː, eː/ei

Seb

ə

æ, e

mən

A

Zai

ɒ

lɒ.nə

O

uː, oː/ɔ

d͡ʒoɾ

U

o/uː

ɡul

همخوان‌های زبان گیلکی

همخوان‌های زبان گیلکی با فارسی یکی است با اینحال از نظر واج‌شناسی تفاوت‌هایی دارند اگرچه تفاوت در حدی نیست که در صورت استفاده از آن‌ها در زبان مقابل معانی واژگان تغییر یابد با این وجود برخی همخوان‌ها مانند آوای "k"، "g" و "q" در این زبان از نظر مکان و نحوه تولید متفاوت از فارسی ادا می‌شود.

همخوان‌های زبان گیلکی

 

لبی

لثوی

پسالثوی

نرمکامی

چاکنایی

 بیواک انسدادی

p

t

t͡ʃ

k

ʔ

 واکدار انسدادی

b

d

d͡ʒ

ɡ

 

 بی‌واک سایشی

f

s

ʃ

x

h

 واک‌دار سایشی

v

z

ʒ

ɣ

 

 خیشومی

m

n

 

 

 

 روان ها

 

l, ɾ

 

 

 

 غلت ها

 

 

J

 

 

واژه‌شناسی زبان گیلکی

واژگان زبان گیلکی از ریشه ایرانی هستند و با سایر زبان‌های ایرانی در این زمینه مشابهت دارد. همبستگی واژگانی میان گیلکی و سایر زبان‌های شمال غربی ایران بویژه مازندرانی، تالشی، کردی و بلوچی بیشتر است. با این وجود واژه‌های دخیل فارسی و اصطلاحات روزمره فارسی در این زبان کاملا مشخص است. در زبان گیلکی مانند فارسی تحلیلی اما اسم‌ها صرف می‌شوند. زبان گیلکی از هشت حالت صرفی اسم در ایرانی باستان سه حالت نهادی، اضافی و مفعولی را نگهداشته‌است. هرچند که ستاک و ماده اصلی اسم همان حالت نهادی آن است و پایانه صرفی، آنگونه که در ایرانی باستان بوده در این زبان باقی نمانده‌است. همچنین این زبان فاقد تثنیه و جنس دستوری است. پسوند اسم جمع ساز در زبان گیلکی (ẚn) است.

صرف اسم در زبان گیلکی:

صرف حالات واژه (per) بمعنی پدر

 

مفرد

جمع

نهادی

per

perán

مفعولی

pera

perána

اضافی

perə

peránə

نمونه واژگان

شماری از واژه‌های گیلکی با برابر فارسی و انگلیسی آن در اینجا به الفبای فونتیک بین المللی آوانویسی شده‌است:

گیلکی

انگلیسی

فارسی

فارسی آوانویسی شده

Dim

Face

روی/چهره

ruy/čehreh

Zäy

baby/kid

کودک/بچه

kudæk/bæčé

Pier

grandfather

پدربزرگ

pedær bozorg

zəmat

Time

زمان

zaman

mərdə per

 

نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:








نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

خبرنامه وب سایت:





آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 102
بازدید دیروز : 19
بازدید هفته : 122
بازدید ماه : 447
بازدید کل : 64696
تعداد مطالب : 161
تعداد نظرات : 77
تعداد آنلاین : 2



تماس با ما
استخاره آنلاین با قرآن کریم




Google Erth mordab abkenar

code navidi

ZIP Code List

مشاهده جدول کامل ليگ برتر ايران

تعبیر خواب آنلاین